Uit de klei getrokken

Tijdens het Jaar van de Boerderij in 2003 realiseerde kunstenaar Iepe Rubingh de landart-installatie ‘Uit de klei getrokken’ op de Kraggenhoeve in de Noordoostpolder. Een witgeschilderde eik, losgerukt uit het Voorsterbos en zwevend boven een gat in de kleigrond, werd met behulp van een kraan op indrukwekkende wijze tentoongesteld. Het beeld was poëtisch en krachtig tegelijk: een visuele metafoor voor ontworteling en verandering in het Nederlandse platteland.

Het uitgangspunt was helder: verdwijnen de oorspronkelijke boerderijen uit het landschap, dan verliest Nederland een deel van zijn wortels – letterlijk en figuurlijk. De boom, wit gespoten met latex, versterkte dat gevoel van vervreemding en ontheemding. Alsof de cultuur zelf boven het land zweefde, slechts nog verbonden met een paar laatste wortels. De installatie liet bezoekers stilvallen. Wat overbleef was een indringend beeld van een bijna ontwortelde boom, vastgehouden door de kraan – symbool van de krachten die het landschap veranderen – met slechts nog een paar wortels in de polderklei. Een treffender beeld van de kwetsbare balans tussen behoud en vooruitgang is moeilijk voorstelbaar.

Mothership verzorgde het concept, het participatietraject, ontwerp, uitvoering, projectmanagement en curatie. Het project was diep verankerd in de omgeving: met de boswachter van Natuurmonumenten werd een passende boom geselecteerd, lokale bedrijven hielpen met het uitgraven, transporteren, ophangen en schilderen. Zelfs het graven van het gat gebeurde in ruil voor een krat bier.